De vijf kernwaarden van daltononderwijs
De vijf kernwaarden van daltononderwijs
Vrijheid en verantwoordelijkheid
"Freedom and responsibility together perform the miracle" (Parkhurst)Vrijheid is noodzakelijk om eigen keuzes te kunnen maken en eigen wegen te vinden. Vrijheid in het daltononderwijs is de gelegenheid krijgen om het taakwerk zelf te plannen en organiseren. Dit doen zij binnen gestelde grenzen, zoals de tijdslimiet, de werkafspraken en geldende schoolregels. Een leerling leert verantwoordelijkheid te dragen voor zichzelf en zijn omgeving, als zijn omgeving daarvoor de ruimte en mogelijkheden biedt. Maar vrijheid betekent niet dat alles zomaar kan en mag. Het is de taak van de leraar om iedere leerling een structuur te bieden om vrijheid binnen grenzen te hanteren (Nederlandse Dalton Vereniging, 2025).
Op Dalton Kindcentrum De Tweemaster leren we leerlingen zelf hun dag-, week-, keuze- en periodetaken in te plannen en organiseren. Ze krijgen de vrijheid om zelf de volgorde van taken te bepalen, een werkplek te kiezen, te kiezen voor zelfstandig of samenwerken, zelf de hulpmiddelen te pakken en zelf hun werk te beoordelen. De leerlingen zijn verantwoordelijk voor hun eigen werk en de leerkrachten geven hen het vertrouwen dat dit lukt binnen de grenzen die zijn gesteld voor de leerling of groep.
Effectiviteit
"Dalton is een "Efficiency measure" (Parkhurst)Het daltononderwijs is gericht op een effectieve inzet van tijd, menskracht en middelen om de onderwijsdoelen te behalen. Juist omwille van effectiviteit geven daltonleraren leerlingen verantwoordelijkheid. Als leerlingen een taak krijgen, waar zij verantwoordelijkheid voor dragen en die ze in vrijheid zelf plannen en uitvoeren, dan is het onderwijs veel effectiever dan stilzit- en luisteronderwijs (Nederlandse Dalton Vereniging, 2025).
Op Dalton Kindcentrum De Tweemaster zien we effectiviteit als het 'denkvermogen' om te onderzoeken hoe de opdracht het beste uitgevoerd kan worden. Er wordt een plan met succescriteria opgesteld. We reflecteren tussentijds of de middelen zo effectief mogelijk worden ingezet en stellen indien nodig het plan bij. We bieden leerlingen diverse organisatorische hulpmiddelen om effectief werken mogelijk te maken.
Zelfstandigheid
"Experience is the best and indeed the only real teacher" (Parkhurst)
Zelfstandigheid op een daltonschool betreft het doelgericht werken aan een taak en tijdens dit leerproces hulp te zoeken als problemen zich voordoen. Deze manier van werken stimuleert het probleemoplossend denken. De keuzevrijheid dwingt een leerling tot het nemen van zelfstandige beslissingen die voor hem effectief en verantwoord zijn (Nederlandse Dalton Vereniging, 2025).
Op Dalton Kindcentrum De Tweemaster bieden de leerkrachten opdrachten aan die de zelfstandigheid bevorderen. We zorgen voor een voorspelbaar dagritme en reiken stappenplannen aan. In het zelfstandig werken zit een opbouw, in lagere groepen wordt de vaardigheid bewust geoefend, in hogere groepen kunnen onze leerlingen zelfstandig hun werk maken. Wanneer leerlingen dit lastig vinden, geven de leerkrachten aanwijzingen, zodat ze het uiteindelijk ook zelf kunnen.
Samenwerking
"The school functions as a social community" (Parkhurst)Het kunnen samenwerken is een belangrijke vaardigheid in de maatschappij. Leerlingen werken samen met leraren en medeleerlingen en leren daardoor elkaar te helpen, naar elkaar te luisteren en respectvol met elkaar om te gaan. Daarbij kan het verwerven van kennis en vaardigheden in samenwerking met anderen het leren vergemakkelijken (Nederlandse Dalton Vereniging, 2025).
Dalton Kindcentrum De Tweemaster is een leefgemeenschap waar leerlingen, ouders, externen en medewerkers samen leven, werken en leren. In ons onderwijs creëren we structureel situaties waarin leerlingen elkaar nodig hebben. We leren de leerlingen hoe zij op een positieve manier met elkaar kunnen samenwerken en reflecteren gezamenlijk op het proces. Ook de leerkrachten werken structureel met elkaar samen in leerteams, waarbij zij gezamenlijk werken aan het verbeteren van de onderwijskwaliteit.
Reflectie
"I would be the first to hear welcome criticism" (Parkhurst)Reflectie is nadenken over je eigen gedrag en je eigen werk. Na het afronden van een taak wordt naast een feitelijke beoordeling over het product, ook gereflecteerd op het proces. In zulke gesprekjes wordt bijvoorbeeld aandacht geschonken aan het feit waarom een kind steeds de rekenopgaven in de weektaak vooraf moeilijker inschat dan ze (achteraf) blijken te zijn (Nederlandse Dalton Vereniging, 2025).
Op Dalton Kindcentrum De Tweemaster reflecteren wij op leerling-, medewerker- en schoolniveau. We reflecteren met de leerlingen op de effectiviteit tijdens het plannen, zelfstandig leren en samenwerken. Ook iedere medewerker reflecteert op zijn/haar (onderwijs)praktijk en professioneel handelen. Ook op schoolniveau vindt reflectie over de kwaliteit van het daltononderwijs voortdurend plaats.